Ochrona własności intelektualnej to szerokie pojęcie, które dotyczy zabezpieczenia przed nieuprawnionym wykorzystaniem artystycznych i naukowych wytworów ludzkiego rozumu oraz wyobraźni. Jest istotna zarówno dla artystów czy naukowców, jak i przedsiębiorców. Jakie są zatem w Polsce podstawy prawne umożliwiające zabezpieczenie własnych interesów związanych z posiadaną własnością intelektualną i jak się bronić przed jej kradzieżą?
Własność intelektualna – definicja
Własność intelektualna odnosi się do niematerialnej działalności człowieka, a więc do takiej, która jest wytworem jego rozumu lub wyobraźni. Do szerokiego zbioru przykładów własności intelektualnej należą: prawa autorskie do wyników pracy twórczej – utworów czy opracowań, wzory przemysłowe, dzieła naukowe, artystyczne, patenty i inne. Ochrona własności intelektualnej znalazła wyraz w kilku ustawach, m.in. Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 roku, Ustawie Prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 roku, Ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993 roku czy Ustawie o ochronie baz danych z 27 lipca 2001 roku.
Ochrona własności intelektualnej jest zagadnieniem istotnym z perspektywy zabezpieczenia interesów przedsiębiorstwa. Jeśli wyróżnia się ono wykorzystywaniem innowacyjnego rozwiązania, technologii, metodologii działania, patentu lub wzoru przemysłowego, powinno dołożyć wszelkich starań, aby skutecznie ograniczyć możliwość nieuprawnionego korzystania z tych zasobów przez inne podmioty.
Jak zatem skutecznie chronić wytwory własności intelektualnej w swojej firmie? Chcąc zabezpieczyć wynik pracy twórczej w szczególności: patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe, know-how, wynalazki, należy dokonać ich rejestracji w Urzędzie Patentowym. Dzięki temu zyskuje się ochronę prawną oraz skuteczne zabezpieczenie przed ewentualnymi stratami finansowymi czy nieuprawnionym korzystaniem – czasami prowadzącym do utraty renomy marki wobec podszywania się pod naszą markę przez nieuczciwą konkurencję.
Ochrona własności intelektualnej – czyli jak zadbać o swoją działalność
Sprawdzonym rozwiązaniem pozwalającym skutecznie zabezpieczyć firmę przed kradzieżą własności intelektualnej jest przeprowadzenie audytu. Prześwietlenie przedsiębiorstwa pod kątem wykorzystywania własności intelektualnej ma na celu sprawdzenie, czy unikalna dla firmy własność intelektualna albo znaki towarowe lub wzory przemysłowe nie są wykorzystywane, w sposób nieuprawniony, przez osoby trzecie. Kradzież własności intelektualnej jest bowiem przestępstwem usankcjonowanym między innymi Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Audyt własności intelektualnej to także analiza wszelkich materiałów pozostających własnością użytkową przedsiębiorstwa oraz prześwietlenie wewnętrznego obiegu informacji w firmie. Dzięki podjętym działaniom wskazuje się nie tylko najsłabsze ogniwa w firmowym łańcuchu informacyjnym, ale także wdraża skuteczne zabezpieczenia, które pozwolą chronić własność intelektualną przedsiębiorstwa.
W ramach podejmowanych działań zmierzających do ochrony własności intelektualnej należy również rozważyć wdrożenie i stosowanie odpowiednich rozwiązań prawnych takich jak fachowo zredagowane umowy licencyjne oraz umowy związane z przeniesieniem praw autorskich. Jest to niezwykle istotne, ponieważ odpowiednie zabezpieczenie informacji pozwala ochronić autorską własność w kooperacji z innymi przedsiębiorstwami. Wdrożenie zaleceń powstałych w wyniku audytu pozwoli na realne zabezpieczenie autorskich praw majątkowych.
Z punktu widzenia przedsiębiorstwa zabezpieczenie interesów powinno być sprawą priorytetową. Dobrze jest więc zadbać o prawidłowy przepływ informacji związanych z innowacyjną i autorską działalnością firmy. Jednocześnie warto korzystać z pomocy wyspecjalizowanych w tej dziedzinie prawników, którzy wskażą zagrożenia związane z nieprawidłową ochroną firmowej własności intelektualnej i dołożą starań zmierzających do jej zabezpieczenia przed nieuprawnionym wykorzystaniem przez inne podmioty. Nieoceniona będzie także współpraca z doświadczonym rzecznikiem patentowym, który pomoże w zakresie prawnym i technicznym w sprawach dotyczących ochrony własności przemysłowej.